Siðareglur

Siðareglur hjúkrunarfræðinga
Siðanefnd

Kjarni hjúkrunar er umhyggja fyrir skjólstæðingnum og virðing fyrir lífi hans, velferð og mannhelgi. Hlutverk hjúkrunarfræðings er að efla heilbrigði, bæta líðan og lina þjáningar. Hjúkrunarfræðingur hjúkrar af virðingu fyrir einstaklingum og fer ekki í manngreinarálit.

1. Hjúkrunarfræðingur og fagleg ábyrgð

Hjúkrun er byggð á faglegri þekkingu, rannsóknum, reynslu, færni í mannlegum samskiptum, sjálfsþekkingu og siðferðisvitund. Hjúkrunarfræðingur á fyrst og fremst faglegum skyldum að gegna við þá sem þarfnast hjúkrunar.

1.1.	Hjúkrunarfræðingur viðheldur þekkingu sinni og færni og ber faglega, siðferðilega og lagalega ábyrgð á störfum sínum.
1.2.	Hjúkrunarfræðingur tekur þátt í þróun þekkingar í hjúkrun og byggir störf sín á gagnreyndri þekkingu.
1.3.	Hjúkrunarfræðingur framfylgir siðareglum í starfi og stuðlar að umræðu um siðferðileg mál.
1.4.	Hjúkrunarfræðingur þekkir eigin takmarkanir í starfi og tekur ekki að sér verkefni sem hann skortir þekkingu eða þjálfun til, heldur ráðfærir sig við samstarfsfólk eða leitar eftir sérfræðiráðgjöf með hagsmuni skjólstæðings að leiðarljósi.
1.5.	Hjúkrunarfræðing má leysa frá lögbundnum skyldum sínum ef þær brjóta í bága við siðferðisvitund hans.
1.6.	Hjúkrunarfræðingur notar starfsheiti sitt á þann hátt að það gefi réttar upplýsingar um þekkingu hans og ábyrgð.
1.7.	Hjúkrunarfræðingur notar ekki starfsheiti sitt í auglýsingaskyni við annað en það sem lýtur að hjúkrun.
1.8.	Hjúkrunarfræðingur skal ekki njóta hlunninda frá skjólstæðingum sínum.
1.9.	Hjúkrunarfræðingur, sem á þátt í vísindarannsóknum, fer að viðeigandi lögum og reglum hverju sinni.

2. Hjúkrunarfræðingur og skjólstæðingur

Hjúkrunarfræðingur er málsvari skjólstæðings og stendur vörð um reisn hans og rétt og stuðlar að því að komið sé fram af virðingu og heiðarleika. Hjúkrunarfræðingur stendur vörð um sjálfsákvörðunarrétt skjólstæðings og rétt til bestu mögulegrar þjónustu á hverjum tíma.

2.1.	Hjúkrunarfræðingur stendur vörð um þarfir skjólstæðings fyrir heildræna hjúkrun.
2.2.	Hjúkrunarfræðingur hefur samráð við skjólstæðing og virðir rétt hans til að taka ákvarðanir um eigin meðferð. Hjúkrunarfræðingur skal stuðla að því að skjólstæðingur eða forráðamaður geti tekið upplýsta ákvörðun.
2.3.	Hjúkrunarfræðingur stuðlar að því að skjólstæðingur fái réttar og tímabærar upplýsingar, undirbúning og stuðning.
2.4.	Hjúkrunarfræðingur stendur vörð um rétt skjólstæðings til einkalífs með því að gæta trúnaðar og þagmælsku og fer að siðareglum og lögum þegar hann deilir persónugreinanlegum upplýsingum með öðrum.
2.5.	Hjúkrunarfræðingur deilir ekki persónugreinanlegum upplýsingum í fjölmiðlum, á samfélagsmiðlum eða annars staðar á veraldarvefnum.
2.6.	Eigi hjúkrunarfræðingur að bera vitni fyrir rétti um einkamál skjólstæðings ber honum að leita faglegrar ráðgjafar.
2.7.	Hjúkrunarfræðingur vekur athygli á því ef ráðstafanir stjórnenda eða stjórnvalda ganga gegn hagsmunum skjólstæðings.
2.8.	Hjúkrunarfræðingur tilkynnir um sérhvert atvik, athæfi eða vanrækslu þar sem hann telur að brotið hafi verið á skjólstæðingi. Hagsmunir skjólstæðings ganga hér framar hagsmunum vinnustaðar.
2.9.	Hjúkrunarfræðingur stuðlar að reisn skjólstæðings og öryggi í tækniumhverfi og í þróun heilbrigðisþjónustu.
2.10.	Hjúkrunarfræðingur stendur vörð um rétt skjólstæðings til að deyja með reisn.
2.11.	Hjúkrunarfræðingur á fagleg samskipti við skjólstæðing. Slíkt felur í sér að halda fagleg mörk, virða trúnað og tryggja að samskipti séu á forsendum skjólstæðings og honum til hagsbóta.
2.12.	Hjúkrunarfræðingur leitast við að samskipti og framkoma taki mið af þroska og þörfum skjólstæðings.
2.13.	Hjúkrunarfræðingur sýnir aðstandendum virðingu og nærgætni, hlustar á og bregst við athugasemdum og áhyggjum þeirra, með hagsmuni sjúklings í fyrirrúmi.

3. Hjúkrunarfræðingur, vinnustaðurinn og samstarfsfólk

Hjúkrunarfræðingur þekkir stefnu, markmið og reglur vinnustaðar síns á hverjum tíma og fylgir þeim svo fremi að þær samrýmist grunngildum hjúkrunar og siðareglum.

3.1.	Hjúkrunarfræðingur þekkir skyldur sínar og réttindi á hverjum tíma og er virkur þátttakandi í að innleiða gagnreynda þekkingu og faglega starfshætti.
3.2.	Hjúkrunarfræðingur sýnir samstarfsfólki virðingu, styður það við erfiðar aðstæður og veitir leiðsögn þegar tilkynnt er um það sem betur má fara.
3.3.	Hjúkrunarfræðingur stuðlar að heiðarlegri og faglegri samvinnu.

4. Hjúkrun og samfélag

Hjúkrunarfræðingar taka virkan þátt í opinberri umræðu um heilbrigðismál og eru virkir þátttakendur í stefnumótun og eflingu heilbrigðisþjónustu.

4.1.	Hjúkrunarfræðingar bera virðingu fyrir starfsheiti sínu og sýna stéttvísi, innan sem utan vinnustaða.
4.2.	Hjúkrunarfræðingar beita sér fyrir að fagleg og siðferðileg viðmið séu viðhöfð í allri umræðu og ákvörðunum sem tengjast velferð samfélagsins.
4.3.	Hjúkrunarfræðingar hafa í heiðri sjálfbæra þróun.

Hver sá sem telur að hjúkrunarfræðingur hafi brotið þessar reglur getur óskað eftir umfjöllun siðanefndar Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga.

Siðaráð Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga, maí 2015.

Samþykktar á aðalfundi Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga 18. maí 2015.

Siðanefnd er faglegt úrræði sem er sýnilegt, aðgengilegt og virkt í umræðu um siðfræðileg málefni og álitamál í hjúkrun og heilbrigðisþjónustu.

Siðanefnd er faglegur farvegur Fíh fyrir siðfræðileg álitamál og er stjórn, deildum og nefndum félagsins til ráðgjafar um siðfræðileg álitaefni. Nefndin er auk þess vettvangur hjúkrunarfræðinga og hjúkrunarfræðinema fyrir siðfræðileg álitamál sem tengjast umönnun sjúklinga, hjúkrun og heilbrigðisþjónustu og hefur forgöngu um umræður um siðamál innan félagsins.

Siðanefnd er einnig vettvangur Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga þar sem fjallað er um meint brot á siðareglum félagsins. Til hennar er vísað kvörtunum og kærumálum er varða brot á siðareglum félagsins. Nefndin fjallar um ábendingar, kvartanir og kærumál sem til hennar er vísað.

Stjórn Fíh, hjúkrunarfræðingar, hjúkrunarfræðinemar og sjúklingar geta vísað máli til nefndarinnar er varðar brot á siðareglum félagsins. Nefndin úrskurðar í málinu og sendir niðurstöðu sína skriflega til formanns Fíh.

Vísa máli til nefndarinnar

Hlutverk

Hlutverk siðanefndar er að :

Fjalla um og gefa álit og umsagnir um siðfræðileg álitamál sem annað hvort koma frá stjórn félagsins, einstökum félagsmönnum eða nemendum í hjúkrunarfræði.
Taka siðfræðileg álitamál og spurningar til meðhöndlunar og umsagnar.

Helstu verkefni

Endurskoðar siðareglur hjúkrunarfræðinga.
Kynnir og fræðir um siðareglur hjúkrunarfræðinga.
Hefur forgöngu um umræðu um siðareglur og siðfræði innan hjúkrunar og í heilbrigðisþjónustunni.
Fjallar um og gefur álit og umsögn um siðfræðileg álitamál sem berast.
Tekur til umræðu og veitir umsögn um siðfræðileg álitamál sem eru í brennidepli hverju sinni og kynnir niðurstöður sínar á vefsvæði Fíh.
Tekur þátt í opinberri umræðu um málefni er tengjast siðfræðilegu efni og álitamálum varðandi hjúkrun, heilbrigðisþjónustu og samfélag.
Starfar með innlendum og erlendum kollegum og siðaráðum.
Er, í samráði við formann félagsins, tengiliður Fíh við fjölmiðla varðandi siðfræði í hjúkrun og umræðu um siðfræðileg málefni í samfélaginu sem snúa að hjúkrun og hjúkrunarfræðingum sérstaklega.
Er vettvangur Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga (Fíh) þar sem fjallað er um meint brot á siðareglum félagsins.

Málsmeðferð

Stjórn og félagsmenn Fíh, hjúkrunarfræðinemar og sjúklingar geta lagt mál fyrir Siða- og sáttanefnd.

Mál eru send til formanns Fíh sem kemur þeim á framfæri við formann nefndarinnar. Sá aðili sem sendir inn erindi skal vera aðili máls.

Nefndin getur vísað frá sér erindum sé það mat hennar að mál beri að leysa á öðrum vettvangi.
Nefndinni er heimilt að leita sátta með aðilum hvenær sem er í ferlinu.

Erindi skal ekki vera eldra en þriggja ára og skal því skilað skriflega til nefndarinnar.
Fram þarf að koma dagsetning erindis, nafn, kennitala og heimilisfang þess sem sendir erindið. Með erindinu skal einnig fylgja greinargerð þar sem fram koma helstu málsatvik sem eru tilefni erindis, hvaða kröfur eru gerðar og hvers vegna því er vísað til nefndarinnar. Það skal undirritað af aðila.

Erindinu skulu fylgja, ef við á, þau sönnunargögn sem erindið er byggt á. Heimilt er að senda gögn til nefndarinnar á rafrænu formi.

Nefndin getur krafið aðila um frekari gögn eða aflað þeirra. Málsaðilum skulu að jafnaði kynnt gögn málsins eftir því sem þau berast.

Ef kvartað er yfir tilteknum aðila lætur nefndin viðkomandi vita eins fljótt og kostur er og veitir honum andmælarétt skv. 13. og 14. grein stjórnsýslulaga nr. 37 30. apríl 1993.

Frestur til að skila skriflegum greinargerðum eða athugasemdum er að jafnaði 15 dagar.

Nefndin skilar úrskurði sínum skriflega ásamt rökstuðningi eins fljótt og auðið er, helst innan sex vikna frá því að gagnasöfnun telst lokið.

Nefndin fjallar um öll erindi sem til hennar berast á fundum sínum. Fjöldi funda fer eftir umfangi máls hverju sinni.

Erindum sem berast nefndinni frá stjórn Fíh getur nefndin vísað aftur til stjórnar telji hún það ekki heyra undir verksvið sitt.

Fulltrúar í nefndinni fara með öll erindi sem trúnaðarmál nema allir málsaðilar veiti heimild til opinberrar umfjöllunar.

Öll gögn sem nefndinni berast skulu vera á ábyrgð formanns nefndarinnar og geymd á aðgangsstýrðum vef Fíh.

Úrskurður

Úrskurður nefndarinnar skal vera skriflegur.

Ef nefndin telur að um brot á siðareglum Fíh sé að ræða er það metið ámælisvert, alvarlegt eða mjög alvarlegt.

Í úrskurðinum skal m.a. eftirfarandi koma fram:

Hverjir eru aðilar máls.
Efni það sem er til úrlausnar.
Helstu málsástæður og röksemdir málsaðila.
Rökstuðningur fyrir niðurstöðu nefndarinnar.
Sératkvæði minnihluta ef um slíkt er að ræða.

Valdsvið

Úrskurður nefndarinnar er kynntur formanni félagsins, sem ásamt nefndinni, ákvarðar hvort hann verði birtur opinberlega og hvort nafnleyndar verði þá gætt eða ekki.
Formaður félagsins í samráði við nefndina ákvarðar framhald málsins.