Fyrirmyndarstjórnun krefst mikillar samvinnu og teymisvinnu

Hildur Elísabet Pétursdóttir, deildarstjóri hjúkrunarheimilanna Eyrar á Ísafirði og Bergs í Bolungarvík. Sjúkraliðafélag Íslands útnefndi hana fyrirmyndarstjórnanda ársins 2018.

Þegar ritnefnd leitaði til mín að skrifa grein í afmælisrit félagsins um áherslur mínar í stjórnun notaði ég tækifærið til að staldra við og rýna í fjölbreytt starf stjórnandans og hverjar áherslur mínar og gildi eru. Eflaust hefur kveikjan að þessari beiðni verið sú viðurkenning sem ég hlaut frá Sjúkraliðafélagi Íslands sem fyrirmyndarstjórnandi. Sú viðurkenning kom mér algjörlega í opna skjöldu en mér þykir afskaplega vænt um hana, sérstaklega þar sem þetta var starfsfólkið mitt sem lagði á sig heilmikla vinnu til að gera þetta að veruleika. Það þykir mér vænst um.

Eflaust eru margir sem hafa verið mun betur að þessari viðurkenningu komnir en þetta sýnir hvað starfsfólkið mitt er öflugt og fylgið sér. Ég hef nú líka alltaf sagt að einn gerir maður nákvæmlega ekki neitt. Stjórnendastarf í heilbrigðisþjónustu krefst svo sannarlega mikillar samvinnu og teymisvinnu. Hver hlekkur í keðjunni er mikilvægur. Ég hef verið einstaklega heppin með samstarfsfólk síðan við opnuðum hjúkrunarheimilin Berg í Bolungarvík árið 2015 og Eyri á Ísafirði 2016. Verkefnisstjórarnir á báðum stöðum eru öflugir hjúkrunarfræðingar og allt starfsfólk einstaklega samvinnufúst.

Leiðarljós mitt í stjórnun er þjónandi forysta

Í gegnum tíðina hef ég haft stjórnendur sem hafa verið góðar fyrirmyndir og kennt mér margt. Dags daglega er ég ekki mikið að velta fyrir mér ákveðnum stjórnunarstíl eða hvernig stjórnandi ég er. En þegar ég ígrunda hvað það er sem hefur haft mest áhrif á mig og mótað mig sem stjórnanda þá er það námskeið um þjónandi forystu sem Sigrún Gunnarsdóttir kenndi þegar ég var í meistaranáminu í stjórnun. Þarna fann ég alveg samhljóminn, þetta var leiðin sem ég vildi fara og tileinka mér og hef reynt að hafa að leiðarljósi sem stjórnandi.

Í mínum huga er þjónandi forysta ekki bara hugmyndafræði stjórnunar heldur finnst mér hún nátengd hugmyndafræði hjúkrunar. Á vefsíðunni thjonandiforysta.is er þessa lýsingu að finna: „Í stuttu máli má lýsa þjónandi forystu sem samspili þriggja meginstoða sem allar eru tengdar innbyrðis og mynda eina heild.
1) Fyrsta stoðin er einlægur áhugi á hugmyndum annarra sem birtist með einbeittri hlustun og aðgerðum sem efla aðra og aðstoða þá til að blómstra og að njóta sín.
2) Önnur stoðin er vitund og sjálfsþekking sem birtist í sjálfsöryggi, auðmýkt og hugrekki.
3) Þriðja stoðin er framsýni og skörp sýn á hugsjón sem birtist með sýn á tilgang og ábyrgðarskyldu.“

Virk hlustun og einlægur áhugi á skjólstæðingunum

Fyrsta stoðin, eða virk hlustun og einlægur áhugi á skjólstæðingnum, er eitt af því fyrsta sem kennt er í hjúkrun og í raun má segja að sé rauður þráður í gegnum allt okkar nám. Virk hlustun er ekki bara að hlusta heldur hafa einlægan áhuga á því sem fólk hefur að segja og hafa áhuga á að hjálpa. Í mínu starfi finnst mér þetta eitt það mikilvægasta. Í því flókna samfélagi sem við búum í er hver einstaklingur með mörg hlutverk og oft getur verið erfitt að samræma þau. Starfsmaðurinn er líka foreldri, umönnunaraðili aldraðs föður, tengiliður í fótboltanum, í bæjarstjórn, syngur í kór og svo framvegis. Það er því mikilvægt að hafa skilning á aðstæðum starfsfólksins og reyna að hjálpa því að samræma vinnuna við öll hin hlutverkin. Ég held að það sé alltaf að koma betur og betur í ljós að því betra jafnvægi sem er á milli vinnu og einkalífs, því minni líkur eru á að fólk brenni út. Þetta er stór þáttur í minni vinnu. Auðvitað þarf að manna allan sólarhringinn og vaktavinnan er erfið en yfirleitt er hægt að liðka til og koma til móts við mismunandi þarfir fólks. Þá er gott að nýta fjölbreytileikann – skólastrákurinn vill aðrar vaktir en sjómannskonan – og að lokum náum við að púsla öllum vöktum saman. Við sjáum líka miklar breytingar hvað varðar hugmyndir og sýn á vinnu, unga fólkið okkar er ekki eins bundið vinnunni og fyrri kynslóðir. Ef fólk er ekki ánægt í vinnu hikar það ekki við að breyta til, vinnan er sjaldnast númer eitt og fólk veit að lífið hefur upp á svo margt skemmtilegt að bjóða. Það er því mikilvægt að skilja fjölbreytileikann, finna út hvað hentar og reyna að mæta hverjum og einum á þeirra forsendum.

Mikilvægt að geta treyst og vera treyst

Önnur stoðin snýst í mínum huga um traust. Það er svo mikilvægt að geta treyst og vera treyst. Með árunum fer maður að þekkja sjálfan sig, takmarkanir og styrkleika. Það eflir sjálfstraustið en það er undirstaðan fyrir að geta treyst öðrum. Ég hef alltaf haft það að leiðarljósi að hafa verkefnisstjórana mína inni í öllum málum, þannig að ef ég dytti skyndilega út einn daginn væri allt starfhæft án mín. Þetta felst í að þora að útdeila verkefnum, hafa góða yfirsýn en vera ekki endilega með nefið ofan í öllu. Það er alla vega þannig sem ég reyni að hafa það. En það er ekki bara mikilvægt að geta treyst starfsfólkinu sínu, mér finnst ómetanlegt að finna að yfirmenn mínir treysti mér. Ég hef alltaf verið mjög þakklát fyrir það traust sem þeir hafa sýnt mér og í raun gefið mér nokkuð lausan taum þegar kemur að stjórnun á hjúkrunarheimilunum Bergi og Eyri.

Móttaka nýrra starfsmanna skiptir höfuðmáli fyrir framhaldið

Þriðja stoðin fjallar meðal annars um tilgang og ábyrgðarskyldu. Þegar einstaklingur velur sér starf á hjúkrunarheimili tekur hann mikla ábyrgð á sig. Okkar megintilgangur, ábyrgð og aðalstarf er að sjá til þess að hinum aldraða líði eins vel og hugsast getur á heimilinu. Þegar nýtt starfsfólk kemur á Berg eða Eyri fær það góða aðlögun og fer í gegnum nýliðafræðslu. Ég tel að móttaka nýrra starfsmanna skipti höfuðmáli fyrir framhaldið. Á þessum nýliðanámskeiðum tala ég mikið um ábyrgð, virðingu, trúnað og samskipti sem grunninn að góðu samstarfi bæði við heimilismenn og aðra starfsmenn.

Með þetta að leiðarljósi reyni ég að gera mitt besta. Mörg mistök hef ég gert og mun gera, en viljinn til að læra af mistökunum og gera betur er svo sannarlega til staðar.