Starfsánægja, streita og heilsufar á breytingatímum

Birna G. Flygenring, hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands
Herdís Sveinsdóttir, hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands

Markmið rannsóknarinnar var að kanna hvernig hjúkrunarfræðingar og sjúkraliðar greina frá streitu, starfsánægju, heilsu og vinnu og starfsumhverfi á endurskipulagningar- og niðurskurðartímum í kjölfar efnahagskreppunnar 2008. Einnig var ákveðið að skoða hvort munur er á þessum breytum eftir starfshópunum tveimur og út frá sjálfmetnum áhrifum kreppunnar á starf og einkalíf.

Jafnframt vildu rannsakendur athuga hvaða þættir spá fyrir um starfsánægju og vinnutengda streitu hjá þessum hópum. Gagna var aflað með spurningalista sem í voru mælitækin Streituvaldar í vinnu og Starfsánægjukvarðinn auk bakgrunnsspurninga.
Þátttakendur voru hjúkrunarfræðingar og sjúkraliðar sem störfuðu á Kragasjúkrahúsunum vorið 2011. Svörunin var 64,7% (n=143).

Flestir þátttakenda (69%) voru eldri en 45 ára og höfðu starfað í meira en 10 ár á núverandi stofnun. Þáttagreining Starfsánægjukvarðans greindi fimm þætti og kvarðans Streituvaldar í vinnu fjóra þætti.

Þátttakendur voru almennt frekar ánægðir í starfi en fundu jafnframt til talsverðrar streitu. Þeir voru ánægðastir með Samstarfsfólk og óánægðastir með Laun og hlunnindi. Teljandi munur fannst ekki á hjúkrunarfræðingum og sjúkraliðum. Sjúkraliðar voru
marktækt eldri, með lengri starfsaldur og voru í hærra starfshlutfalli.

Hjúkrunarfræðingar voru marktækt óánægðari með Starfsframa og starfsmöguleika en marktækt ánægðari með Jafnvægi milli vinnutíma og frítíma en sjúkraliðar. Þá fundu hjúkrunarfræðingar fyrir meiri heildarstreitu en sjúkraliðar. Niðurstöður aðhvarfsgreiningar voru að streita í starfi og stuðningur deildarstjóra spáðu mest fyrir
um starfsánægju en atriðin starfsánægja, líkamleg streitueinkenni, að íhuga að hætta núverandi starfi ef starf býðst á annarri stofnun, að komast ekki úr vinnu á réttum tíma vegna álags og áhrif kreppu á streitu í einkalífi spáðu mest fyrir um streitu. Niðurstöður
rannsóknarinnar sýna að stjórnendur verða að vera meðvitaðir um að niðurskurður og endurskipulagning á heilbrigðisstofnunum getur haft neikvæð áhrif á líðan og starfsánægju starfsmanna. Því er afar mikilvægt að þeir styðji markvisst við bakið á starfsfólki til að hafa jákvæð áhrif á þessu sviði.

Lykilorð: Starfsánægja, streita, endurskipulagning og niðurskurður, heilsa, vinna og starfsumhverfi.

4.tbl. 2014: Starfsánægja, streita og heilsufar á breytingatímum: Rannsókn á Kragasjúkrahúsum