Heimili hrumra eldri borgara sem þiggja heilbrigðisþjónustu: yfirlitsgrein

Kristín Björnsdóttir, Hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands

Inngangur: Tilgangur þessarar greinar er að endurskoða hugmyndir um heimilið sem umhverfi sem mótar vellíðan og möguleika hrumra eldri borgara til að líða vel. Greinin byggist á fjölfaglegri umfjöllun um heimili þar sem hugmyndir, hugtök og skilningur sem mótað hafa umfjöllun um heimili fólks, sérstaklega hrumra eldri borgara, voru greindar og skýrðar. Gerð var leit í eftirtöldum gagnasöfnum: Google Scholar, Scopus, PubMed, CINAHL og Leitir.is á árinu 2019 og að auki voru heimildalistar og tilvitnanir í lykilgreinar kannaðar. Fram komu 1052 titlar sem voru skoðaðir nánar, en alls voru notuð 40 ritverk sem endurspegluðu lykilhugmyndir og hugtök sem tengdust tilgangi greinarinnar. Gögn voru greind með hliðsjón af hugtökum sem tengjast þessu fræðasviði, umhverfi, rými, stað, „að eiga heima“ og verndun einkalífs.

Niðurstöður: Tvær meginhugmyndir voru greindar. Hin fyrri endurspeglar heimilið sem efnislegt og manngert umhverfi og hin síðari fjallar um það hvernig fólk tengist og skynjar heimili sitt sem stað með ríka merkingu. Rannsóknir um heimili fólks sem nýtur heilbrigðisþjónustu heima mótast annars vegar af skoðun rýmis, hönnunar og skipulags og því hve vel hið efnislega umhverfi fellur að þörfum og óskum einstaklingsins. Hins vegar fjalla rannsóknir sem beinast að tengslum fólks við heimilið og merkingu, um áhrif þess að „eiga heima“ á sjálfsmynd og líðan.

Lokaorð: Þessi rannsókn samþættir fjölfaglegan skilning, kenningar og rannsóknir um áhrif hönnunar heimila, og tilfinninga og reynslu heimilismanna á möguleika fólks til að lifa góðu lífi heima. Niðurstöðurnar geta nýst til að skipuleggja og veita hjúkrun á einkaheimilum.

Lykilorð: umhverfi, heimili, rými, staður, „að eiga heima“, heimahjúkrun

3. tbl. 2020: Heimili hrumra eldri borgara sem þiggja heilbrigðisþjónustu: yfirlitsgrein